Tegenwoordig is onze nieuwe gast trombonist bij het Vratsa Symfonieorkest - een kort (of niet zo kort) avontuur in zijn Europese carrière. Ik moet bekennen: de eerste keer dat ik hem op het podium zag, had ik de indruk dat er te veel Franse invloed was voor mijn smaak. Bijna 2 jaar later, in maart 2024, ontmoette ik Mustafa Khalilov opnieuw tijdens de masterclass van Lars Karlin die we organiseerden aan de Nationale Muziekacademie. Ik was een beetje verrast: Is dat dezelfde persoon die ik op het podium zag? Of zijn zonnige tweelingbroer? Soms blijf ik me dat afvragen. En ik ben blij dat Mustafa heeft ingestemd om zijn koperverhaal te delen, waar de trombone zo helder straalt…

Azerbeidzjan klinkt vandaag als een mysterie - vertel ons meer over uw land en de klassieke en hedendaagse muzikanten daar.
Azerbeidzjan, mijn thuisland, is een werkelijk enigmatisch land. Voor velen blijft het waarschijnlijk een beetje een mysterie, gelegen op de kruising van Oost en West, met de ene kant gericht op Europa en de andere op Azië. De Kaspische Zee, oude steden en een levendig tapijt van culturele invloeden maken allemaal een onvergetelijke indruk. Maar het meest fascinerende aspect is de muziek. Azerbeidzjan heeft een traditie genaamd Mugham, die de ziel doordringt. Muziek hier is ongelooflijk expressief, niet alleen een kunstvorm maar ook een middel om generaties met elkaar te verbinden. Mugham is te horen in alles, van onze tradities tot hedendaagse muziek. Het zit in ons bloed. Een van mijn voorouders, Keshtazli Heshim, was een Meester van Mugham - een titel die wordt gegeven aan degenen die deze kunstvorm niet alleen beheersen, maar ook hun eigen scholen oprichten en studenten hebben.

In de klassieke muziek zou ik Uzeyir Hajibeyov willen benadrukken, een componist die de muzikale scene van Azerbeidzjan transformeerde door opera's te creëren zoals Leyli en Majnun en Koroghlu, waarbij folklore wordt vermengd met klassieke muziek. Naast de opmerkelijke Uzeyir Hajibeyov zijn er andere componisten die het vermelden waard zijn. Bijvoorbeeld, Gara Garayev was een innovator die enorme bijdragen heeft geleverd aan symfonische en kamermuziek. Zijn werken, zoals de ballet Seven Beauties, tonen een diep begrip van zowel de Azerbeidzjaanse muzikale tradities als de Europese compositietechnieken. Evenzeer van belang is de bijdrage van Fikret Amirov, die een van de eersten was die Mugham-tradities aanpassen voor symfonische muziek, en het genre symfonische mugham creëerde. Zijn werken Shur en Kurd Ovshari zijn meesterwerken die de geest van Azerbeidzjan belichamen door de lens van het symfonieorkest.

Hoe begon jouw avontuur in de brassmuziek? Was het de trombone die jou vond of andersom? 
Ik zou zeggen dat de trombone mij vond. Hoewel ik van jongs af aan van muziek hield en constant iets neuriede - zozeer zelfs dat mensen grapten: "Mustafa blijft nooit stil; als hij niet praat, zingt hij". Ik was vastbesloten om niet naar een muziekschool te gaan. In Bakoe zijn muziekscholen gescheiden van reguliere scholen, en als kind was ik ervan overtuigd dat muzieklessen onder vreselijk strenge voorwaarden werden gegeven!😀 Deze onenigheid ging elk jaar door tot ik 15 werd. Toen besloot mijn tante, die violiste is in het Hajibeyov Azerbeidzjaanse Staats Symfonieorkest, samen met mijn ouders mij te overtuigen. Ik stemde in op één voorwaarde: ik zou een maand studeren, en als ik het niet leuk vond, kon ik stoppen. Het maakte me niet eens uit welk instrument ik zou kiezen... Aanvankelijk werd ik de fagot toegewezen. Maar mijn tante, na overleg met haar orkest collega's, kreeg de suggestie van de trombone leraar, Vladislav Kuznetsov, om de trombone eens te proberen. Hoewel ik de fagot leuk vond, bleek de trombone veel dichter bij mijn hart te liggen. Vanaf de allereerste lessen was ik volledig gefascineerd en begon ik met enthousiasme te oefenen. Tegen het einde van de maand kon ik me mijn leven zonder die lessen niet meer voorstellen. En zo begon mijn reis met dit prachtige instrument. Het werd niet alleen een deel van mijn leven, maar ook mijn beroep.

De mensen die je inspireren tijdens de eerste stappen in de klassieke muziek?
Toen mijn eerste trombone-docent in Baku, Vladislav Kuznetsov, het instrument oppakte tijdens mijn eerste les en The Swan van Saint-Saëns speelde, was ik onder de indruk van de schoonheid van de trombone, de expressieve melodie en, het belangrijkste, de beheersing van de uitvoering door mijn docent. Hij speelde alsof de trombone een verlengstuk van zijn ziel was. Mijn liefde voor het instrument was onmiddellijk geboren. Ik ben ervan overtuigd dat dit niet alleen te danken was aan het mooie geluid van de trombone, maar ook aan mijn docent, die zijn studenten een gevoel voor muziek bijbracht en een sfeer creëerde waarin elke les betekenisvol en memorabel werd. Zijn aanpak was eenvoudig maar krachtig - muziek werd niet alleen uitgevoerd; het werd geleefd.

Later, terwijl ik luisterde naar uitstekende trombonisten zoals Ian Bousfield, Joseph Alessi, Jörgen van Rijen en anderen, bewonderde ik hun kunstzinnigheid. De grootste bron van inspiratie voor mij was echter Christian Lindberg. Hij was de eerste trombonist die ik op cd hoorde en dat maakte een onuitwisbare indruk op me. Zijn geluid, vibrato en frasering boeide me onmiddellijk. In het begin probeerde ik zijn stijl na te volgen, wat een diepgaande invloed had op mijn muzikale ontwikkeling. Ik herinner me ook hoe mijn mede-blazers en ik hele dagen doorbrachten met het luisteren naar opnamen van grote uitvoerders en vervolgens probeerden hun spel na te doen. We waren vooral geïnspireerd door Sovjet-muzikanten zoals Viktor Batashev, Viktor Venglovsky en Timofey Dokshitzer. Hun spel belichaamde ongelooflijke musicaliteit en expressiviteit, en diende als ware maatstaven waar we naar streefden.

De Belgische pagina in jouw opleiding en professionele leven?  
Mijn opleiding is een synthese van Azerbeidzjaanse, Sovjet-, Franse en Belgische muziekscholen. Ik voltooide mijn bacheloropleiding in Bakoe onder Vladislav Kuznetsov (Baku Music Academy). Ik vervolgde mijn masteropleiding aan H.E.M.U. in Fribourg, Zwitserland, onder Jacques Mauger, zette mijn studies voort in Parijs (CRR), ook bij Jacques Mauger, en voltooide deze in Brussel (KCB) onder Vincent Lepape.. Daarnaast studeerde ik bij Alain Pire aan het Conservatorium van Luik. Elke leraar en school waar ik heb gestudeerd heeft een onuitwisbare indruk op mij achtergelaten:  
Bij Vladislav Kuznetsov ontdekte ik de vrijheid van expressie, leerde ik de muziek te voelen en benaderde ik het spel met openheid, waarbij ik mijn verbeelding de vrije loop liet.  
Jacques Mauger bracht een academische dimensie aan mijn spel, maar gaf ook een diepgaande musicaliteit die elke compositie doordringt, terwijl hij het belang van stilistische en traditionele diversiteit in de uitvoering benadrukte.  
Bij Vincent Lepape. leerde ik de kunst van het orkestspel, waar techniek altijd de muziek dient, waardoor de diepte en emotionele expressiviteit ervan worden onthuld.  
In Luik, bij Alain Pire, voelde het alsof ik al deze kennis samenbracht en mijn balans vond. Hij leerde me hoe ik alles wat ik eerder had geleerd kon integreren en bracht harmonie tussen techniek en emotionaliteit, wat de sleutel werd tot mijn eigen stijl. Elk van deze lessen is een deel van mijn leven geworden, en ik voel hoe ze mijn spel en mijn kijk op het leven blijven beïnvloeden. Hiervoor ben ik eindeloos dankbaar!

De meest indrukwekkende evenementen in België waaraan je deelneemt en die je nooit zult vergeten?
Ik had de kans om als gastmuzikant op te treden in het professionele orkest Philharmonie Royal de Liège, wat een ongelooflijke ervaring voor mij was. Dit orkest, met zijn hoge niveau van professionaliteit, bood me unieke momenten van samenwerking met uitstekende muzikanten, waardoor mijn begrip van collectief muziek maken en ensemble-interactie werd verdiept. Maar het meest levendige en ontroerende moment was mijn soloperformance in Brussel met de geweldige Bulgaarse pianiste Tsvetana Gigova. Dit concert, samen met ons gezamenlijke recital in Sofia, opende nieuwe horizonten voor mij in soloperformance. Tsvetana, met haar diepe muzikale benadering en oprechtheid, inspireerde me om mezelf gedurfder uit te drukken, en ik voelde een groeiende wens om vaker solo op te treden, waarbij ik mijn individualiteit door middel van muziek onthulde.

Het Europese hedendaagse podium geïnspireerd door de Franse cultuur door jouw ogen?
Ik geloof dat de Fransen, met hun energie en patriottisme, een enorme bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van de Europese artistieke cultuur. Of we nu praten over Debussy, Messiaen of Daft Punk, Frankrijk heeft altijd verbaasd met zijn creativiteit. Wanneer je studeert aan de Franse school, voel je onmiddellijk hoe diep de Fransen hun stijl en cultuur waarderen, en ze zijn bijna bereid ervoor te vechten. Ze delen graag hun ervaring, ook al gaat dat soms gepaard met een zekere assertiviteit, omdat ze enthousiast hun ideeën en visie op kunst verdedigen, wat niet alleen imitaties inspireert, maar ook de zoektocht naar een eigen uitvoerings stijl. Het is deze passie voor kunst en de wens om het aan anderen door te geven die de Franse cultuur een krachtige inspiratiebron maakt.

Jouw favoriete componisten?  
Ik sta open voor alle muziekgenres - van rock en jazz tot elektronisch en rap. Maar als het op klassieke muziek aankomt, is het moeilijk voor mij om slechts één componist te kiezen. Er is zoveel ongelooflijke muziek geschreven dat elk nieuw stuk een unieke ervaring biedt. Dvořák, Mahler, Chopin en Mozart behoren tot mijn favorieten, maar ik zou waarschijnlijk Beethoven kiezen. Door zijn werken ervaar ik gevoelens en emoties die ik in het echte leven nog nooit heb gevoeld. Ik word vooral geraakt door het Allegretto uit zijn 7e Symfonie. Beethoven had een bijzondere waardering voor trombones in zijn werken. Hij beschouwde de trombone als een instrument van grote kracht en noemde het zelfs de "stem van God." Echter, voor zover ik weet, is er geen directe bevestiging van dit in zijn brieven of geschriften. Toch zou zo'n mening kunnen zijn ontstaan door zijn zeer specifieke en zorgvuldige gebruik van trombones in zijn muziek.

Hoe leidde jouw carrière je naar het Vratsa Symfonieorkest? 
In de winter van 2021-2022 bereidde ik me voor op een belangrijk evenement: een soloconcert in Sofia met de geweldige Bulgaarse pianist Tsvetana Gigova. Zij is niet alleen een uitstekende begeleidster aan het Conservatorium van Brussel, maar ook een docente van wie ik veel heb geleerd. Het programma omvatte een concerto van de Bulgaarse componist Philip Pavlov. Tijdens het werken aan het stuk bespraken we vaak Bulgarije, zijn cultuur, tradities, muziek en begon ik dit geweldige land te ontdekken. 
Tegelijkertijd zag ik in de winter een advertentie voor een vacature bij het Vratsa Symfonieorkest en besloot ik om deel te nemen. Gelukkig slaagde ik voor de auditie en kreeg ik een plek in het orkest. Tot mijn verbazing leerde ik dat de chef-dirigent van het orkest Hristo Pavlov is, de zoon van Philip Pavlov. Het was een groot genoegen voor mij om te beseffen dat ik een stuk van zijn vader zou uitvoeren, waardoor verschillende belangrijke gebeurtenissen met elkaar verbonden werden. In het voorjaar van 2022 vond ons soloconcert met Tsvetana plaats aan de Nationale Muziekacademie, en het werd een waar feest voor ons. Voordat ik verhuisde, was ik nog nooit in Bulgarije geweest, maar dankzij Tsvetana voelde ik me al enigszins vertrouwd met het land. Nu, terwijl ik hier woon, zie ik het allemaal met mijn eigen ogen: majestueuze bergen, pittoreske valleien, mystieke, authentieke muziek, hartelijke mensen en heerlijke gerechten.

De Bulgaarse muziek door jouw ogen? 
Wanneer ik naar Bulgaarse muziek luister, ben ik blij te kunnen opmerken dat we vaak concerten hebben met Georgi Andreev. Maestro Andreev is een ware liefhebber van zijn cultuur, en zijn diepe verbondenheid met Bulgarije en zijn muzikale tradities is voelbaar in elk stuk - een viering van de Bulgaarse geest, trots en schoonheid. Maar wat me vooral verbindt met Bulgaarse muziek is het gevoel van nabijheid tussen zijn cultuur en de Azerbeidzjaanse cultuur. Naast enkele overeenkomsten in muzikale motieven, voel ik in beide culturen dezelfde warmte en liefde voor tradities en familie. De muziek van Bulgarije en Azerbeidzjan spreekt dezelfde emotionele taal, die volkeren verenigt door respect voor hun wortels. Deze verwantschap creëert een diepe verbondenheid met Bulgaarse muziek in mij...  

Onlangs ben ik ook lid geworden van de Bulgaarse rockband Doctors Gogo Band, en dit heeft me kennis laten maken met een andere kant van de Bulgaarse cultuur. Wat voor mij vooral belangrijk is, is dat ik niet alleen de kracht van de Bulgaarse rockmuziek en zijn tradities voelde, maar ook de menselijkheid die de Bulgaarse cultuur doordringt via de leden van de band. Voor mij gaat het spelen met hen niet alleen om muziek, maar om hoe hun houding ten opzichte van elkaar en het leven de ware warmte en vriendelijkheid van het Bulgaarse volk onthult.

In 2024 nam je deel aan twee projecten van de Brass Perspectives Association: de masterclass van Lars Karlin en de opname van de kerstsingle Sedhel I Fuin (Stille Nacht in Sindarijn). Wat zijn je indrukken? 
Lars Karlin is een geweldige muzikant, van wie je veel wilt en moet leren, maar hij is ook een persoon met wie het geweldig is om over het leven te praten onder het genot van een goed biertje (bij voorkeur Belgisch bier, waar ik zo van hou).😀 Het was een groot genoegen voor mij om deel te nemen aan zijn masterclass, en ik ben de Brass Perspectives Association dankbaar voor het organiseren ervan.  

In het project Christmas Brass and Vocal Jazz single Sedhel I Fuin kwamen mijn trombonisten vrienden van verschillende Bulgaarse orkesten samen, waaronder Atanas Karafezliev, de professor aan de Nationale Muziekacademie, Jorge Nieto, mijn collega van de Vratsa Sinfonietta, Cathy Schule van de Staatsopera Stara Zagora, en Dimitar Stoev, de bastrombonist van het Symfonieorkest van de Bulgaarse Nationale Radio. Het was een waar genoegen om het kerstlied Stille Nacht uit te voeren in een buitengewone bewerking van Daniel Nikolov, met een trombone-ensemble en een vocaal ensemble. Deze bewerking bood de mogelijkheid om bekende muziek vanuit een geheel nieuw perspectief te bekijken, waardoor nieuwe tinten en emoties zichtbaar werden. Het project werd op een hoog professioneel niveau gerealiseerd en opgenomen, en ik ben erg blij dat ik er deel van uitmaakte. Een grote dank aan Atanas Karafezliev en Kristina Dencheva, zonder wie dit project niet mogelijk zou zijn geweest. Het was werkelijk inspirerend!

En aan het einde mijn favoriete blitz - 7 vragen met zeer korte antwoorden:  
Je sterrenbeeld?  
Waterman  
Je favoriete stad?  
Brussel  
Je favoriete boek of film gebaseerd op een boek dat je hebt gelezen?  
Het boek “Greenlights” van acteur Matthew McConaughey en de film "Midnight in Paris” geregisseerd door Woody Allen.  
Het stuk dat je graag als solist zou willen spelen?  
H. Tomasi - Concerto  
Het podium waarop je graag zou willen staan?  
Berliner Philharmoniker
Het moment in de tijd dat je nooit zult vergeten?  
Een simpele zin van mijn leraar die mijn denken veranderde: Als je nooit vraagt, zul je het nooit weten...  
Azerbeidzjan in één woord?  
Qutab (Azerbeidzjaanse traditionele schotel)  

Dank je voor dit romantische interview, Mustafa!  
Heel erg bedankt, lieve Kristina! Het was een groot genoegen! 🙂  

Dit interview is beschikbaar in het Bulgaars en in het Engels.