De tenor- en basstrombones houden geen geheimen meer in voor onze nieuwe gast in “Brass Stories.” Hij stopt nooit met het ontwikkelen en perfectioneren van zijn kunst, het uitbreiden van zijn repertoire en de stilistische en genre-diversiteit. Dimitar Stoev heeft geen problemen met motivatie, met het aantal repetities dat nodig is, en de tijd die hij moet besteden aan zelfstudie. Onze paden hebben elkaar regelmatig gekruist sinds 2016 – elke keer in een andere omgeving, een radicaal ander project, team en sfeer. En ik ontdek geleidelijk hoe vergelijkbaar onze standpunten zijn over de moderne Europese muziekindustrie en de controversiële (on)professionele brass realiteit in Bulgarije.

Het blijkt dat dit de eerste keer is dat je de tijd hebt genomen voor dit soort gesprek. Ik moet toegeven dat ik een beetje verrast ben. Dank je wel dat je mijn uitnodiging hebt aangenomen. 
En ik wil je bedanken voor je aandacht! De waarheid is dat ik vrij vaak gesprekken voer over het beroep, maar dit kan de eerste keer zijn dat ik ben uitgenodigd voor een discussie die de aandacht zal trekken van een brede groep mensen die hebben gekozen om blaasinstrumenten te spelen. Ik ben blij dat ik de kans krijg om enkele van mijn opvattingen te delen en dat ze mijn collega’s en studenten zullen bereiken! Ik hoop dat ze het interessant vinden.

Laten we beginnen met een typische vraag waarop ik vaak atypische antwoorden krijg. Hoe zou je jezelf voorstellen aan ons brass-geïnteresseerd publiek? 
Als kind in een pretpark. Nieuwsgierig, gemakkelijk onder de indruk, bereid om alles te proberen wat muziek te bieden heeft met zijn enorme verscheidenheid aan genres en stijlen.

Hoe zijn de trombone in je leven gekomen?  
De trombone werd me ergens rond het zesde leerjaar geïntroduceerd, en de bass trombones - veel later. Ik begon relatief laat piano te spelen, ergens rond het vierde leerjaar. Dat is de reden (en vanwege mijn beruchte luiheid in die tijd) dat ik niet in staat was om me voor te bereiden op het toelatingsexamen van de Muziekschool met dit instrument. Op een dag werd het duidelijk dat als ik echt wilde inschrijven aan de NMU, ik een ander instrument moest kiezen. Ik vond de uitstraling van de trombone leuk, evenals het geluid. Het bleek later dat ik de juiste beet en lippen heb, enzovoort…

Invloeden, inspiratie en mentoren die je vooruitduwen?
Wat ik gedurende de dag luister, zijn voornamelijk platen van trombonisten die ik leuk vind. Ik beperk mezelf niet tot tijdperken en stijlen, omdat ik voor mezelf heb ontdekt dat het luisteren naar en begrijpen van verschillende muziek een uiterst nuttige benadering is die me helpt mijn muzikale perspectief en taal te ontwikkelen. De belangrijkste inspiratie voor mij zijn vooral de goede voorbeelden in de muziek – artiesten, dirigenten, componisten, arrangeurs... Wanneer ik het concept van klank en de interpretatie van een bepaalde artiest herken, kan dat natuurlijk mijn benadering van het instrument en het bijbehorende werk beïnvloeden.

Ik denk dat ik extreem gelukkig ben, omdat ik het voorrecht heb om omringd te zijn door geweldige professionals hier in Bulgarije, van wie ik nooit stop met leren, en ik heb ook de kans gehad om wereldwijd gerenommeerde namen in de trombonekunst, en niet alleen dat, te ontmoeten en mee te werken. Het waren deze ontmoetingen die mijn manier van werken het meest hebben beïnvloed. Het is mooi en inspirerend wanneer je een artiest ziet die volledig toegewijd is aan zijn of haar instrument en aan de muziek, die geraakt wordt door de diepere inhoud van elk stuk dat hij of zij begint. Dergelijke mensen zorgen ervoor dat ik vooruitga en elke dag meer van muziek geniet. Wat betreft de mentor – het moet een persoon zijn met wie we een goede verstandhouding hebben en elkaar volledig vertrouwen, bovenal. Ik geloof dat elke muzikant een mentor nodig heeft, ongeacht hun ontwikkelingsfase. Zelfs enkele van de grootste sterren hebben zo'n persoon naast zich, op wie ze vertrouwen bij het werken aan een nieuw repertoire, ter voorbereiding op een competitie of tijdens een opname.

Favoriete componisten?  
Alle die de volle kracht van koperblazers gebruiken en het niet erg vinden om fffff onder de koperlijnen in hun muziekpartituren te gebruiken. Nu serieus – ik kan niet alle componisten noemen die me echt geraakt hebben, omdat er zoveel zijn, maar als ik minstens één naam moet noemen, is het Johann Sebastian Bach.

Favoriete koperblazers? 
De situatie is vergelijkbaar. Ik kan echter niet anders dan de namen van verschillende geweldige trombonisten te noemen die ik tijdens mijn schooljaren heb gehoord. Het waren zij die de sterkste invloed op mij hebben gehad en me hielpen de trombone als een beroep te herkennen, en dit zijn Christian Lindberg, Joseph Alessi, Alain Trudel, Branimir Slokar, Michel Becquet. Later – ergens rond 2013, toen ik uiteindelijk de bastrombone in mijn handen nam – ging al mijn aandacht uit naar de meesters van dit instrument, naar wie ik tot op de dag van vandaag dagelijks luister: Ben van Dijk, Dave Taylor en Charles Vernon. De persoon die voor mij echter de absolute top van ons beroep is, is Wynton Marsalis!

Tenor- en bastrombone is een combinatie die veel van een muzikant vereist om een hoog professioneel niveau op beide instrumenten te bereiken. Hoe gebeurt dat?
De persoon die mij inspireerde en me vervolgens steunde in mijn streven om beide instrumenten parallel te leren spelen, is de geweldige Bulgaarse trombonist en mijn vriend Velislav Stoyanov. Een paar jaar geleden moest ik bastrombone spelen in een bigbandproject waarvoor ik op tournee zou gaan. Tot dat moment had ik dit instrument nog nooit gebruikt om op een professioneel evenement te spelen. Ik vroeg Vili wat ik moest doen en hij zei: "Begin met spelen en weet dat ik er altijd voor je ben als je hulp nodig hebt." Zo is het gebeurd. Ik begon beide instrumenten (tenor en bas) te spelen en al snel begonnen een hoop vragen en onzekerheden me te verwarren tot het punt waarop ik bijna opgaf. Vili wees me toen op enkele fundamenten die ik miste en kwam ook met een speelprogramma voor me dat me genoeg tijd zou geven om op beide instrumenten te spelen. En plotseling ging het lopen. Om het kort te houden: ik realiseerde me dat als ik goed wilde zijn op twee, zij het uniforme, instrumenten, ik alles met twee moest vermenigvuldigen – de tijd die ik speelde, de tijd die ik luisterde en de tijd die ik besteedde aan het analyseren van dingen. Het resultaat van dit alles is twee keer zoveel plezier, omdat deze twee instrumenten me de mogelijkheid geven om 's ochtends symfonische muziek te spelen, 's middags bigband en 's avonds filmmuziek op te nemen of op het podium met een band te staan.

Wat was het om muzikant te zijn in zowel het Symfonieorkest als de Big Band van de Bulgaarse Nationale Radio?
Dat waren geweldige tijden die ik nooit zal vergeten. Al zeven jaar maak ik deel uit van het Symfonieorkest van de BNR, waar ik de bastrombone speel. In de afgelopen drie jaar had ik de kans om als vervanger bij de Big Band van de Radio te komen – opnieuw in de bastrombonepositie. Het was waarschijnlijk een van de meest dynamische periodes in mijn carrière tot dan toe, omdat er veel werk was. Ik bracht mijn hele dagen door in de Eerste Studio van de BNR, waar ik 's ochtends repeteerde of opnam met de symfonische muzikanten, en 's middags speelde ik met mijn collega's van de big band. Het was uitputtend, maar ook heel nuttig voor mij omdat ik een andere discipline ontwikkelde die me hielp snel van het ene genre naar het andere te schakelen, omdat dat noodzakelijk was. Het was erg spannend en ik ben blij dat het mij is overkomen! Natuurlijk blijf ik bastrombone spelen met het Symfonieorkest.

Wat vind je van de hedendaagse professionele scène van koperblazers in Bulgarije?  
Dit is een zeer uitgebreid onderwerp en het is moeilijk om al mijn gedachten te delen. Er is echter één ding dat een zeer sterke indruk op me maakt, en dat is het gebrek aan concurrentie. Juist dit vertraagt het proces dat ons anders dichter bij onze collega's in de rest van de wereld zou brengen. Ik merk een gebrek aan interesse op dat schadelijk is. Ik zal niet verder ingaan op het financiële aspect, omdat de internationale gebeurtenissen in de afgelopen jaren de situatie verder hebben gecompliceerd, maar ik ben optimistisch ondanks alles. 

Het aantal kinderen, school- en universiteitsstudenten dat deze prachtige muziekinstrumenten kiest voor hun professionele ontwikkeling, neemt af – wat zijn de belangrijkste, en misschien wel de meest verontrustende redenen?  
Er zijn verschillende redenen. Ze hebben waarschijnlijk niet genoeg concerten bijgewoond en het is waarschijnlijk niet goed aan hen uitgelegd dat elk van deze muziekinstrumenten een beroep is. Misschien hebben we, de professionals, niet ons best gedaan om hen te imponeren en hen te laten verlangen naar het bespelen van deze muziekinstrumenten. Of het kan de ontmoedigende Bulgaarse uitdrukking zijn: “Een muzikant kan een gezin niet voeden,” die elk kind minstens één keer van zijn ouders heeft gehoord. We moeten stoppen met het zeggen!

We hebben de Brass Perspectives Association opgericht met als doel moderne onderwijsmethoden te introduceren door wereldklasse gastdocenten uit te nodigen, die nog niet in Oost-Europa zijn geweest. Wat me het meest verbijsterd, is het volledige gebrek aan interesse, bijna onverschilligheid die ik voel bij onze jongere collega's.
Er zijn veel getalenteerde kinderen in Bulgarije, maar zoals we weten, gaat talent vaak hand in hand met luiheid. Naar mijn mening is de essentie dat wanneer kinderen muziek willen maken, we hen moeten ondersteunen en hen moeten vertellen hoe geweldig muziek is. En hoeveel werk ze er ook voor moeten verzetten. Hoe belangrijk discipline is en hen te helpen deze te beheersen. Ik denk dat het heel belangrijk is om te benadrukken dat ze naar muziek moeten luisteren en deze moeten analyseren om een goede smaak te ontwikkelen, wat hen vervolgens zal helpen bij de interpretatie. We moeten proberen te zien wat hen motiveert en ervoor zorgen dat die motivatie niet vervaagt. Boeken lezen, concerten, tentoonstellingen en theaterstukken bijwonen is iets dat jonge mensen zal helpen om verbindingen tussen de kunsten te ontdekken, en dit zal hen later echt spannende artiesten maken. In grote mate geloof ik dat niet tevreden zijn met wat jonge mensen laten zien betekent dat we er niet in zijn geslaagd hen te bereiken, dat we er niet in zijn geslaagd de belangrijke dingen te benadrukken.

In deze context wil ik u bedanken voor uw geïnspireerde deelname en ondersteuning van ons project Christmas Brass & Vocal Jazz en met de oude muziek van Noord-Europa voor 5 trombones (onze geliefde merk) en 5 gastmusici.
Het was een geweldige ervaring. Bedankt voor de uitnodiging! Het idee is fris en fantastisch. Het was een genoegen om deze muziek te spelen met al mijn trombonekwartetcollega's en met het geweldige Spectrum. Ik wens het project veel succes!  

Waarom denk je dat langetermijnmuziekprojecten en hun planning voor 3 tot 5 jaar vooruit zo'n misverstand oproepen in Bulgarije?
Ik heb hier nooit over nagedacht. Maar iets dat geen oorzaak aan zijn basis heeft, kan niet standhouden. Als er een oorzaak is die wordt ondersteund door een welwillende en professionele aanpak, is er een toekomst die verder gaat dan de eerder genoemde periode. Ook hier hebben we veel te leren van de vele bewezen wereldvoorbeelden. Ook hiermee raken we onze excuses kwijt...

Hoe zie je jezelf in de toekomst wat betreft je professionele ontwikkeling?
Elke dag probeer ik de kwaliteit van mijn werk te verbeteren, omdat ik denk dat dat de enige manier is om beter voorbereid te zijn op elk volgend project waar ik de kans krijg om aan te werken. Een portie geluk is natuurlijk altijd welkom. De tijd zal het leren.

Bulgaars koperblazersmuziek over 10 jaar - hoe zou je willen dat het eruitziet?  
Ik wens dat we meer naar elkaar kunnen luisteren. Ik wens dat er meer kamermuziekensembles regelmatig op het podium spelen. Ik wens dat we herkenbare kopersecties in onze grote symfonieorkesten kunnen hebben. Ik wens dat we ten minste een beetje dichter bij de concepten van klank en interpretatie van de iconische orkesten kunnen komen die we allemaal beluisteren en bewonderen. Ik wens dat we meer nadenken over de fundamenten – klank, ritme, intonatie en muzikale frasering. Ik wil dat we geloven dat elk detail belangrijk is en dat niets onderschat moet worden. Tegenwoordig hebben we eindeloze informatie en onbeperkte mogelijkheden om ten minste één stap omhoog te klimmen. Ik spreek over "ons" omdat ons werk voornamelijk een teaminspanning is. Als het in het verleden moeilijk was om een school, een audio- of video-opname te vinden, naar een masterclass te gaan of je favoriete artiest live te horen, is dat nu niet meer het geval. Al met al wens ik dat we zouden stoppen met het maken van excuses voor ons niveau en in plaats daarvan leren ons echt in te zetten voor waar we mee bezig zijn.

Aan het einde van dit interview, een paar korte vragen met nog kortere antwoorden:  
Favoriete film?
K-PAX met Kevin Spacey  
Favoriete seizoen?
De Lente  
Favoriete personage uit een kinderboek?  
Jan Bibian* – het eerste kind dat op de Maan heeft gestaan  
De meest waardevolle menselijke kwaliteit?
Eerlijkheid. Het creëert vertrouwen  
Een plek waar je van droomt om te bezoeken?
Waar ik het Aurora Borealis kan zien  
De plek waar je graag naar terug zou willen?
Het eiland Martinique  
Het podium waarop je graag zou willen spelen?Het podium waarop je graag zou willen spelen?
Zeker weten in de Herkulessaal in München  
Wat zou je jezelf met heel je hart wensen?  
Gezondheid, natuurlijk, maar ook een beetje meer wijsheid.  

*Geliefd fictief personage gecreëerd door de beroemde Bulgaarse schrijver Elin Pelin

Het interview is beschikbaar in het Bulgaar en Engels

Het project BRASS STORIES wordt ondersteund door het 
Nationaal Fonds voor Cultuur van de Republiek Bulgarije